بهرام بیضایی در آکادمی اسکار | لیست بازیگران ایرانی عضو اسکار

بهرام بیضایی کارگردان سینما و تئاتر و نمایش‌نامه نویس و فیلمنامه نویس و پژوهشگر ایرانی است. بهرام بیضایی که در حال حاضر در سن 86 سالگی به سر می برد، انتشار تصویری از وضعیت سلامتی او بسیار نگران کننده شده است. بهرام بیضایی از شهریور 86 به مدت 4 سال است که به آمریکا مهاجرت کرده است و در مرکز پژوهش‌های ایران شناسی دانشگاه استنفورد آمریکا مشغول به فعالیت است.

مدتی پیش خبری منتشر شد مبنی بر بیماری «بهرام بیضایی. اتفاقی که سببِ نگرانی بسیاری از دوست‌داران بزرگِ سینمای ایران شد؛ حال اما خبر رسیده است که این سینماگرِ برجسته، در دو شاخه‌ی کارگردانی و نویسندگی برای عضویت در آکادمی اسکار دعوت شده است. او یکی از هشت نفری است که امسال در بیش از یک شاخه به عضویت آکادمی درآمده است. 

هر فرد که برای اولین‌بار نامزد اسکار شود، شانس دریافت عضویت را به‌دست می‌آورد، از آنجا که بیضایی تاکنون نامزد دریافتِ این جایزه نبوده، به‌نظر می‌رسد دو عضو فعلی، او را به‌عنوان شخص لایق برای عضویت پیشنهاد داده و آکادمی پذیرفته است. البته مشخص نیست که نویسنده‌ی بزرگ، این دعوت را بپذیرد یا چون  رایان کوگلر (کارگردان) آن را رد کند؛ اما چنانچه بپذیرد، می‌تواند علاوه بر نویسندگی و کارگردانی، دیگر اعضای دارای حق رای آکادمی درباره‌ی «بهترین فیلم خارجی» و «بهترین فیلم سال» نیز نظر دهد.

افتخارات بین‌المللی بیضایی

دایره‌ی فعالیت‌ها و افتخاراتِ بین‌المللی بیضایی بسیار گسترده است. او دومین استادِ مدعوِ برنامه‌ی ایران‌شناسیِ دانشگاهِ استنفورد است (نفر پبش از او «دیک دیویس» بوده است) و در این دانشگاه دروسی چون نمایش در ایران، سینما در ایران و هنرِ ایرانی در مهاجرت را درس داده است. او پس از مهاجرت خود به امریکا در این سال‌ها نمایش‌های زیادی را به صحنه بُرده است که از جمله‌ی آن می‌توان به سایه‌بازیِ جانا و بلادور (مرکزِ اجتماعاتِ محلیِ کابرلی)، نمایشنامه‌خوانیِ آرش، اجرای نمایشِ گزارش ارداویراف و طرب‌نامه (کالجِ دی انزا) و اجرای نمایش چهارراه (دانشگاه استنفورد) اشاره کرد. او همچنین دکترای عالی ادبیات را دانشگاهِ سنت اندروز را دریافت کرده و پس از مراسم نیز سمپوزیومی چندروزه در بررسیِ آثارش در همین دانشگاه برپا شده است. سال گذشته نیز آکادمیِ علوم و هنرهای سینمایی او را برای عضویت دعوت کرد.

جوایز بین‌المللی

بیضایی جایزه‌ی مجسمه‌ی طلایی را از فستیوالِ بین‌المللیِ فیلم‌های کودکان و نوجوانان دریافت کرد. همچنین در همان سال، فیلم «سفر» او در جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم شیکاگو برنده‌ی بهترین فیلم کوتاه شد. «رگبار» دیگر فیلمِ بیضایی است که توانسته جایزه‌ی ویژه‌ی هیئت داورانِ جشنواره‌ی فیلم مسکو را دریافت کند. «غریبه و مه» در جشنواره‌ی بین‌المللی قاهره جایزه‌ی ویژه را گرفت و در جشنواره‌ی سه قاره «کلاغ» نامزد دریافت بالن طلایی شد که این جایزه را به دست نیاورد و به جای آن جایزه‌ی ویژه هیئت داوران را دریافت کرد. سال‌ها بعد این کارگردان بزرگ بار دیگر نامزد بالن طلایی برای فیلم «شاید وقتی دیگر» شد.

«چریکه‌ی تارا» در جشنواره‌ی بین‌المللیِ فیلمِ وایادولید به عنوان بهترین فیلم انتخاب شد و  «باشو غریبه‌ی کوچک» توانست جایزه‌ی اول جشنواره‌ی فیلم و هنر فرانسه را دریافت کرد. این اثر همچنین، بهترین فیلم جشنواره‌ی بین‌المللیِ فیلمِ هنر و تجربه اوبرویلیه شد. جایزه‌ی ویژه‌ی هیئت داورانِ جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم آدانا دیگر افتخاری بود که «باشو غریبه‌ی کوچک» نصیبِ کارگردانش کرد.  جایزه‌ی یک عمر دستاورد هنری نیز از دیگر جوایزی است که بیضایی در سالِ 2004 از جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم استانبول به دست آورد.

ایرانیان عضو اسکار 

اما از دیگر ایرانیانی که عضو این آدکامی هستند، می‌توان به اصغر فرهادی، رخشان بنی‌اعتماد، گلشیفته فراهانی، لیلا حاتمی، هایده صفی‌یاری، محمد رسول‌اف، محمدرضا دلپاک، حسین جعفریان، بهمن قبادی، فرنوش صمدی، سمیرا مخملباف، امیر جدیدی، علی عسگری، ستار اورکی، نرگس آبیار و… اشاره کرد.

ایرانیانِ نامزد و برنده‌ی اسکار

همان‌اندازه که تعداد ایرانیانِ عضو آکادمی اسکار اندک است، تعداد کسانی که نامزد یا برنده‌ی این جایزه شده‌اند نیز اندک است. جز اصغرفرهادی که دوبار برنده‌ی این جایزه شده است، می‌توان به نامزدی «مجید مجیدی» برای فیلم بچه‌های آسمان در بخش فیلم‌های بین‌المللِ این جایزه اشاره کرد و نامزدی «شهره آغداشلو» به عنوان بازیگر زن برای حضور در فیلم خانه‌ای از شن و مه.  داریوش خنجی، حبیب زرگرپور، حسین امینی،‌ مرجان ساتراپی و مهدی نوروزیان نیز دیگر نام‌های آشنایی هستند که نامزدِ معتبرترین جایزه‌ی سینمای جهان شده‌اند.

فیلم‌های ایرانی در اسکار

آکادمی علوم و هنرهای سینمایی از ۱۹۵۶ هر ساله از فیلم‌سازان کشورهای مختلف دنیا دعوت می‌کند تا بهترین فیلم هر کشور را برای رقابت در بخش بهترین فیلم بین‌المللی به این آکادمی ارسال کنند. کمیته جایزه فیلم خارجی زبان مسئولیت بررسی و مرور فیلم‌های ارسالی را بر عهده دارد و سپس با رأی‌گیری مخفی از بین اعضای آکادمی پنج نامزد نهایی بهترین فیلم بین‌المللی انتخاب می‌شوند.نخستین فیلمی که از سوی ایران برای رقابت در اسکار ارائه شد فیلم دایره مینا ساخته‌ی داریوش مهرجویی بود که در ۱۹۷۷ به آکادمی علوم و هنرهای سینما ارائه شد؛ اما در میان پنج کاندیدای نهایی جایی نداشت.  نخستین فیلم ایرانی که به فهرست پنج کاندیدای نهایی رسید فیلم بچه‌های آسمان ساخته مجید مجیدی بود که در ۱۹۹۸ نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم خارجی شد؛ اما در نهایت جایزه را به فیلم زندگی زیباست ساخته روبرتو بنینی از ایتالیا باخت. اما اولین فیلمی که توانست این جایزه را دریافت کند فیلم «جدایی نادر از سیمین» بود که برنده‌ی اسکار شد. فرهادی چند سال بعد بار دیگر با «فروشنده» این افتخار را به دست آورد.دیگر فیلم‌های ایرانی که به به عنوان نماینده ایران به آکادمی اسکار معرفی شدند ، عبارتند از:  زیر درختان زیتون ، بادکنک سفید ، بادکنک سفید ، گبه ، رنگ خدا ، زمانی برای مستی اسب‌ها ، باران ، من ترانه پانزده سال دارم ، نفس عمیق ، لاک‌پشت‌ها هم پرواز می‌کنند ، خیلی دور، خیلی نزدیک ، کافه ترانزیت ، میم مثل مادر ، آواز گنجشک‌ها ، درباره الی ، بدرود بغداد ، گذشته ، امروز ، محمد رسول‌الله، نفس عمیق، بدون تاریخ، بدون امضا،  در جست‌وجوی فریده، خورشید، قهرمان و جنگ جهانی سوم.