اصغر فرهادی محکوم شد؟ | اعلام حکم پرونده جنجالی اصغر فرهادی

اصغر فرهادی از بزرگترین کارگردانان تاریخ سینمای ایران است و احتمالا بزرگترین آنها در سه دهه اخیر. اصغر فرهادی با فیلم هایی همچون چهارشنبه سوری، درباره الی، جدایی و فروشنده بخش سینمای ایران در سالهای پس از انقلاب کمک شایانی کرده است. اصغر فرهادی با دو فیلم جدایی و فروشنده برنده اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان شده و این مهمترین جوایز سینمای ایران در عرصه جهانی بوده است.

حکم دادگاه پرونده نقض حقوق مؤلف در فیلم «قهرمان» براساس نظریات تخصصی سه تن از اساتید دانشگاه تهران، متخصص و مدرس در رشته حقوق مالکیت فکری و همچنین چهار کارشناس هنری رسمی که به اتفاق ادعاهای شاکی را بی اساس و مردود اعلام کرده بودند، صادر و فیلم «قهرمان» از این اتهامات به طور کامل تبریه شد.

در خبری که روابط عمومی اصغر فرهادی در اختیار رسانه‌ها قرار داده درباره این حکم توضیحاتی به شرح زیر ارایه شده است:

«پس از طرح شکایت از سوی هنرجوی سابق اصغر فرهادی (آزاده مسیح زاده) مبنی بر نقض حقوق مؤلف در فیلم «قهرمان» و ادعای وی برای سهیم شدن در کلیه درآمدهای داخلی، خارجی و جوایز فیلم «قهرمان»، دادگاه به دلیل برخورد غیرتخصصی در مرحله بازپرسی و صدور کیفرخواست بدون ارجاع به کارشناسان مربوطه، موضوع را جهت بررسی جامع حقوقی در سه مرحله جداگانه به کارشناسی های تک نفره و سه نفره و در نهایت به هیات سه نفره‌ای از اساتید دانشگاه تهران متخصص در حوزه کپی رایت، ارجاع کرد. هر هفت نفر متخصص، پس از بررسی های جداگانه از محتویات پرونده و تحلیل جوانب حقوقی و هنری موضوع، ادعاهای شاکی (آزاده مسیح زاده) را فاقد اعتبار تشخیص داده و اتهامات وارده به سازنده فیلم «قهرمان» را ماهیتا بی اساس دانستند.

در حکم صادرشده بر مبنای نظریات کارشناسان رسمی و متخصصان دانشگاهی، ضمن تشریح مفصل مبانی حقوقی و هنری و با بررسی فیلم «قهرمان» و هر سه نسخه متفاوت مستند شاکی و همچنین ده ها ساعت تصاویر ورکشاپ اصغر فرهادی، با قاطعیت تأکید شده است که ساخت هر فیلم یا اثر هنری با الهام از یک اتفاق واقعی یا اخبار منتشر شده از آن، کاملا بلامانع است زیرا یک اتفاق واقعی و اخبار آن جزو حوزه عمومی (پابلیک دومین) و متعلق به همگان است و حق استفاده از آن در انحصار هیچکس نیست و این امری کاملا پذیرفته شده و بدیهی در تمام دنیاست.

مستند شاکی (آزاده مسیح زاده) برگرفته از یک اتفاق واقعی و اخبار منتشرشده از آن در روزنامه های جام جم، ایران و سایت تیترآنلاین به تاریخ های ۳ /۲ /۱۳۹۱ و ۴ /۲ /۱۳۹۱ و همچنین گزارش خبری سیمای استان فارس است و صِرف خواندن و بازگو کردن یک خبر منتشرشده برای هیچ شخصی، حق مالکیت ایجاد نمی کند. بنابراین تشابهات بین این ۲ فیلم مستند و داستانی از یک سو از منبع مشترک ۲ اثر در واقعیت و اخبار رسانه ها و از سوی دیگر از آموزش ها و سبک و سیاق مدرس ورکشاپ اصغر فرهادی ناشی شده اند و با قطعیت می توان گفت که هیچ گونه تخلف و نقض حقوقی اتفاق نیفتاده و ادعاهای مطرح شده کاملاَ مردود هستند.

در بخشی دیگر از نظریات کارشناسی تأکید شده که شاکی از مجموع ده ها ساعت تصاویر جلسات ورکشاپ اصغر فرهادی، فیلمی یک ساعته مونتاژ کرده که در آن جرح و تعدیل های یک جانبه ای صورت گرفته و تنظیم به نفع شده و تفاوت فاحشی بین تصاویر اصلی ورکشاپ و فیلم ارایه شده توسط شاکی به بازپرس در مرحله تحقیقات وجود دارد؛ لذا این فیلم مونتاژ شده از جلسات ورکشاپ که مبنای اصلی صدور کیفرخواست قرار گرفته، نامعتبر تشخیص داده می شود.

همچنین طبق بررسی مدارک پرونده و تصاویر ضبط شده از ورکشاپ، محرز شد که طرح روایی، ساختار، نوع برخورد با سوژه ها، نوع روایت، نحوه به چالش کشیدن ادعای سوژه ها، جای قرار گرفتن دوربین، نوع کادربندی، روش های برخورد اولیه و ثانویه با سوژه مستند، فضاسازی بهینه و حتی پایان بندی (پایان باز) و بسیاری دیگر از عناصر تشکیل دهنده فیلم مستند از طرف فرهادی به هنرجو ارایه و آموزش داده شده است، که کلیه آموزش ها در فیلم مونتاژ شده از جلسات ورکشاپ توسط شاکی حذف شده است. بر همین اساس، طرح ارایه شده به هنرجو از جانب فرهادی، فراتر از یک ایده و طرح اولیه و خام بوده و در واقع نوعی پترن است که چارچوبی کامل برای شکل گرفتن روایت در مستند بوده و راهنمایی های جزبه‌جز مدرس و تأثیرات مستقیم او در ساخت مستند مذکور کاملا مشهود است.

در بررسی های صورت گرفته تصریح شده که فیلم «قهرمان» به لحاظ مفهوم، داستان پردازی، ساختار، شخصیت پردازی، اجرا و تمامی عناصر خلاقه هنری مورد بحث در حوزه حقوق مؤلف مسیری کاملا مستقل و متفاوت از مستند - و حتی همان اتفاق واقعی و اخبار منتشر شده - را طی می کند و از هیچ زاویه ای اتهام نقض کپی رایت به آن وارد نیست.»